Interim-managementbureaus werken in een uiterst competitieve markt waar schaarste overheerst. In de druk om de juiste kandidaat te leveren zien zij een kans om hun toegevoegde waarde te laten zien, blijkt uit onderzoek van de Raad voor Interim Management en ZiPconomy. Dat kunnen zij doen door hun warme netwerk te koesteren, adviseert arbeidsmarktstrateeg Wim Davidse.
Eind oktober 2023 verscheen het tweejaarlijks onderzoeksrapport van de Raad voor Interim Management (RIM). Het bevat de onderzoeksresultaten van de interim-managementmarkt anno 2023 vanuit het perspectief van interim-managementbureaus. Tijdens de jaarlijkse strategiedagen in november ging Wim Davidse, director Trends & Insights van ZiPmedia, in gesprek met de leden van de RIM over de uitkomsten. Hij plaatst deze in de (turbulente) context van de huidige arbeidsmarkt en ontwikkelingen in het buitenland.
Dynamische arbeidsmarkt
Zonder twijfel is de arbeidsmarkt dynamischer dan ooit. “De recente jaren, periode 2019-2023, noem ik gerust woeste jaren,” legt Davidse uit. “De groei van onze economie ging van diepe dalen (-8,8 procent in Q2-2020) naar grote hoogte (+11,8 procent in Q2-2021, om nu weer op -0,6 procent te landen. Het aantal werkzame personen fluctueerde navenant mee. De werkloosheid vertoonde eigenlijk nog het meest stabiele cijfer en schommelde tussen de 3 en 4 procent met een uitschieter naar 5,5 procent in de coronajaren. Vergis je niet, op alle fronten is er onrust; de jeugdwerkloosheid in de groep 15-25 jaar lijkt hoog, maar is historisch laag. Alle 25-plussers op alle opleidingsniveaus zijn schaars en echt in álle beroepsgroepen heerst krapte. Elke hoogopgeleide heeft keuze uit 16 vacatures en ziet door de bomen het bos niet meer. Daar ligt een kans voor bemiddelaars als je het mij vraagt, daarover later meer.”
Op de vraag waar al die mensen gebleven zijn, heeft Davidse direct antwoord. “Niet met pensioen, zoals je zou veronderstellen. Die golf komt nog. Nee, we werken meer dan ooit in de zin van aantal mensen, niet in aantal uren per persoon. We hebben een historische ontwikkeling dat we sinds WOII minder uren zijn gaan werken. Maar de werkzame beroepsbevolking is wel gegroeid. We hebben 9,8 miljoen werkenden in Nederland, dat is 600.000 meer dan toen corona uitbrak. We worden alleen nauwelijks productiever, sinds medio 2022 zelfs minder productief (prestatie per uur): voor hetzelfde werk hebben we kennelijk steeds meer mensen nodig.“
Davidse schetst twee oorzaken: er is steeds meer dienstverlening en daar krijg je de productiviteit niet omhoog, simpelweg omdat technologie daar het werk niet vervangt. En we worden steeds bureaucratischer, bijvoorbeeld in de zorg en door wet- en regelgeving. Als we dit niet oplossen, zou de krapte die we nu voelen, zo voorspelt hij, wel eens tot in de eeuwigheid kunnen duren.
Het antwoord op de turbulentie en schaarste vindt de arbeidsmarkt in flexibilisering. Laat dat nou precies datgene zijn wat de overheid wil inperken. Termen als ‘flex is doorgeschoten’ en ‘flex is sociale ontwrichtend’ en ‘leidt tot misstanden en uitbuiting’ bezigt de politiek als zij verdedigt dat vast de norm moet worden.
Politieke helderheid
De respondenten van het onderzoek zien het onduidelijke politieke arbeidsmarktbeleid dan ook als bedreiging. Davidse is die mening niet toegedaan. “Met nieuwe wetgeving probeert de politiek de flexibilisering in te dammen, maar het helpt niets. Dat wordt decennialang al bewezen. Elke keer een ander pakket aan wet- en regelgeving maakt geen indruk in Nederland. We zijn een van de meest ‘flexibele’ landen in Europa. Onze flexmarkt bestaat grotendeels uit uitzenden en detacheren. Zzp-bemiddeling en recruitment, waaronder ook interim-managementbemiddeling, beslaan een kleiner deel. Totaal goed voor 42,6 miljard euro omzet.”
Duitsland en België
In vergelijking met Duitsland en België is interim-management in Nederland super vertegenwoordigd. Ten opzichte van Duitsland bijvoorbeeld kent Nederland pakweg de helft van hun omzet in interim-management, terwijl de arbeidsmarkt van dat land vijf keer zo groot. Kwantitatief kent het land een mindere ontwikkeling met een krimpende economie, meer vergrijzing, een nog grotere krapte en beknottende wet- en regelgeving. Er staat in Duitsland dan ook veel druk op het flexdeel van de arbeidsmarkt en de drang om zich te verzelfstandigen stagneert.
België daarentegen kent een groeiende economie en dito ontwikkeling in interim-management. De arbeidsmarkt in Wallonië kent een hoge werkloosheid, maar Vlaanderen is zo mogelijk nog krapper dan Nederland. Het land kent het hoogste percentage hoog opgeleiden op de arbeidsmarkt; ruim 50 procent tegenover 45 procent in Nederland en 35 procent in Duitsland. Het percentage zzp’ers onder hoogopgeleiden is het hoogst in Nederland: 14,0 procent tegenover 12,2 procent in België en 5,9 procent in Duitsland (2023).
Knuffel je netwerk
Samengevat is vast juist niet meer vast in Nederland en groeien alle vormen van flex ondanks de krapte. Werkgevers zijn wanhopig en hebben maar één belang: geef ons een kandidaat en het maakt ons niet uit onder welke contractvorm. “Er zit dus ongelofelijk veel potentieel voor de bemiddelaar,” meent Davidse. “Deze is de goeroe: weet hoe het werkt en vangt de wet- en regelgevingsdruk op voor de werk-/opdrachtgever, maar weet ook de kandidaat te vinden en de weg te wijzen. De bemiddelaar ontpopt zich als regisseur en coach. Maar daar moet hij wel wat voor doen.” In het onderzoek kwam naar voren dat schaduwmanagement minder belangrijk is geworden in het bemiddelingsproces. Davidse pleit juist voor maximale aandacht en begeleiding. “De huidige werkbehoeften en waardering hebben alles te maken met de organisatiecultuur waarin men wil werken. Alleen salaris en een vrijdagmiddagborrel is niet voldoende. Mensen willen uitgedaagd worden en verbinding voelen. Dat wordt grotendeels bepaald door de direct leidinggevende, óók als deze een interim-manager is. Dus mijn advies is: pak terug naar schaduwmanagement! Als schaarste druk legt op de bureaus in de zoektocht naar de beste kandidaat, stel dan die kandidaat centraal. Bied individuele loopbaanbegeleiding in plaats van alleen opdrachtbegeleiding, bemiddel op drijfveren in plaats van vinkjes op het cv, biedt interessante scholing. Zet in op ontplooiing, stimuleren, innoveren, co-creatie, uitdagingen en creëren van purpose. Trek de hele psychologische kast open. Koester je inner circle. De toekomst voor het interim-managementbureau is florissant als je de kandidaat kan vinden en centraal kan stellen. Met andere woorden: knuffel je kandidaat en je (over)wint in tijden van schaarste.”
Drs. Wim Davidse is econoom en flex- en arbeidsmarktstrateeg en houdt daartoe de turbulente ontwikkelingen rond en op de arbeidsmarkt nauwlettend in het oog. Hij gelooft heilig in de vitale mix van energiek ondernemen en aanstekelijk werkgeverschap en de essentiële rol van flexibiliteit (zonder flexibiliteit geen zekerheid!). Wim is director Trends & Insights bij de uitgever ZiPmedia en daar onder meer hoofdredacteur van Flexnieuws en HRMorgen.
Bronnen: CBS, ABU, VvdN, Eurostat, AIMP-Duitsland, Federgon-België